Cao's

Dit artikel gaat over cao’s in de cultuursector. Als je werkzaam bent in Nederland dan ben je onderdeel van een bepaalde beroepsgroep. Voor de meeste beroepen is een collectieve arbeidsovereenkomst afgesloten. Dat is een schriftelijke overeenkomst waarin de arbeidsvoorwaarden binnen die sector beschreven staan. Het gaat onder andere over de hoogte van lonen en toeslagen, pensioenregelingen, de werktijden die van toepassing zijn, arbeidsovereenkomsten en onderdelen daarvan (zoals proeftijd en de opzegtermijn).

Soorten cao’s

Er worden op de website van de Rijksoverheid, twee soorten cao’s onderscheiden. Zo zijn er cao’s die voor hele bedrijfstak gelden en die geldt voor alle bedrijven en de werknemers die vertegenwoordigd worden door de werkgevers, werkgeversbonden of vakbonden die de cao afsluiten. Daarnaast zijn er ondernemings-cao's wat vooral voorkomt bij organisaties met veel werknemers. Daarin worden de afspraken tussen de werkgever en vertegenwoordigers van de werknemers vastgelegd.

Hoe de cao wordt afgesloten

Een cao heeft betrekking op een hele grote groep mensen in een bepaalde beroepsgroep. Je sluit niet zelf een cao af, maar dit wordt collectief georganiseerd. Meestal wordt het voortouw genomen door één of meerdere werkgevers, werkgeversorganisaties of vakbonden. Zij stellen de inhoud van de cao op naar aanleiding van input vanuit de achterban. Er wordt met alle betrokken partijen onderhandeld en vervolgens worden de handtekeningen gezet.

Cao in relatie tot individuele arbeidsovereenkomst

De cao is in veel gevallen een soort bescherming van de werkgever. Wanneer je in dienst bent of op een andere manier een arbeidsovereenkomst krijgt, dan maak je afspraken met het bedrijf over jouw dienstverband en de voorwaarden die daar voor beide partijen aan kleven. De werkgever en werknemer letten er beide op dat de afspraken en voorwaarden die je maakt, niet nadeliger voor de werknemer zijn dan in de cao is afgesproken.

De cao in relatie tot de wet

Natuurlijk mag de cao die wordt afgesloten niet in strijd zijn met de wet. Het minimumloon in een beroepsgroep kan dus nooit lager worden dan besproken is in het Burgerlijk Wetboek. Over het algemeen zijn de voorwaarden die in een cao zijn opgenomen gunstiger dan in de wet.

Algemeen verbindend verklaring (AVV)

In het geval dat er sprake is van een bedrijfstak-cao dan komt het heel vaak voor dat is ‘algemeen verbindend verklaard’ is. Dat betekent dat alle werkgevers in een bepaalde bedrijfstak of beroepsgroep automatisch onder de cao vallen, mits zij zich aan alle afgesproken bepalingen houden. Veel werkgevers vallen dus onder een cao maar ze zouden dispensatie aan kunnen vragen. Het bedrijf zal dit duidelijk vermelden in een contract en ze kunnen de voorwaarden van een cao aan je verstrekken of je verder helpen.

Specifieke informatie voor opdrachtgevers

Sommige cultuurmakers hebben een stichting waarmee ze formeel opdrachtgever kunnen zijn. Van Floor Ruyters van De Nieuwe Oost hebben we de volgende tips over cao’s in dat verband gekregen:

Is er een verplichte cao voor Toneel en Dans?

Elke in Nederland gevestigde rechtspersoon, die tenminste 50% van de loonsom in toneel en dans betaalt, is gebonden aan Cao Toneel en Dans. Ook werkgevers die niet bij de Cao-partijen horen, maar wel onder de bedrijfstak vallen moeten zich aan deze AVV houden. Soms kan je als werkgever vrijstelling (dispensatie) vragen. Een uitzondering valt voor werkgevers die al onder een andere cao vallen, zoals de Cao Nederlandse Podia, Cao Nederlandse Orkesten en de Cao Nederlandse Poppodia- en festivals.

Is een Cao verplicht?

Nee, een Cao is niet verplicht. Je kunt ervoor kiezen om niet onder een Cao te vallen. Je maakt dan zelf afspraken met je werknemers over arbeidsvoorwaarden en legt dit vast in een reglement (ook wel personeelshandboek, personeelsregeling of personeelsreglement genoemd). Het kan zijn dat je zonder het te weten onder een Cao valt. Als je twijfelt dan is de lijst hieronder wellicht handig voor je.

Geen cao in de beroepsgroep

Het kan toch zijn dat je niet onder een cao of regeling valt. Dan maak je gewoon samen met de werkgever afspraken en die worden opgenomen in de arbeidsovereenkomst. Laat je desnoods adviseren door mensen die er meer verstand van hebben en/of verdiep je eens in de volgende wetten:

• Wet minimumloon
• De Arbeidstijdenwet
• De Arbeidsomstandighedenwet
• De Wet arbeid en zorg en in het Burgerlijk Wetboek.
  

Links naar Cao’s

Hieronder hebben we een lijst met linkjes opgenomen naar diverse cao’s. Alle cao’s in Nederland vind je bij de FNV. De cao voor architectenbureaus staat op deze website. Ook voor kunsteducatie is een cao en die vind je via cultuurconnectie.nl. De cao voor musea hebben we gevonden op de website van de Museumvereniging. De cao voor de Nederlandse Podia is hier te downloaden. De cao poppodia en festivals is op deze website te vinden. De cao voor tentoonstellingsbedrijven vind je via de FNV. Op deze website kan je de cao voor toneel en dans downloaden. De cao voor vrije theaterproducenten bereik je via de Kunstenbond.

Disclaimer

Bij het schrijven van dit artikel hebben we ons laten inspireren door de informatie vanuit de Rijksoverheid, De Nieuwe Oost en de Kunstenbond. Tenslotte hebben we nog een handige link naar de website van de Kunstenbond waar ook veel handige tools en informatie staan die betrekking hebben op cao’s.

Mocht je vanuit jouw expertise zelf over kennis beschikken die bij dit onderwerp zou passen, of zie je mogelijkheden tot de verbetering van deze tekst, dan zien we jouw bericht graag tegemoet via info@cultuuracademy.nl.