Fair Practice Code

In dit artikel gaan we in op de Fair Practice Code. Dit is een gedragscode voor ondernemen en werken in kunst, cultuur en creatieve industrie op basis van vijf kernwaarden: solidariteit, diversiteit, vertrouwen, duurzaamheid en transparantie. De arbeidsmarktpositie van veel werkenden in de kunst, cultuur en creatieve industrie is beroerd. De FPC doet een poging een bijdrage te leveren aan de verbetering van die positie.

De FPC heeft betrekking op het feit dat we moeten waken voor een gezonde culturele sector en duurzame carrières voor de mensen die daarin werkzaam zijn. Die verantwoordelijkheid ligt bij ons allemaal, of je nou een werkgever bent of als zzp-er werkzaam bent. Er zijn binnen dit onderwerp raakvlakken met duurzaamheid en met maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Waarom is de Fair Practice Code nu zo belangrijk?

Er zijn in de afgelopen jaren meerdere economische crises geweest en dat heeft geleid tot bezuinigingen op de budgetten voor kunst en cultuur. Daardoor hebben veel organisaties in de cultuursector moeten snijden in het programma en in de organisatie en sommigen zijn zelfs opgehouden te bestaan. Hierdoor waren veel organisaties genoodzaakt een beroep te doen op de reserves en op de zelfredzaamheid van medewerkers. Dat laatste is niet echt duurzaam want vaak gaat het gepaard met extra werkdruk en uitval op korte of langere termijn.

Het is belangrijk dat de sector op de langere termijn gezond blijft en dat mensen een duurzame carrière tegemoet gaan. In het kort gezegd betekent dit dat je jezelf en medewerkers goed betaalt, dat jullie niet overbelast raken en dat de werkomgeving prettig is. Deze uitgangspunten vormen de basis voor de Fair Practice Code. Hieronder vind je enkele dingen waar je zelf rekening mee kunt houden.

Neem je verantwoordelijkheid

Je bent altijd zelf verantwoordelijk voor jouw eigen functioneren, fysieke en mentale gezondheid. Kijk eens goed naar hoe er met je wordt omgegaan en hoe jij met anderen omgaat. Komt dit in de buurt van jouw eigen normen of waarden of is het handig dat je eens in gesprek gaat met een opdrachtgever of collega? Wordt je wel genoeg betaald of is het eigenlijk niet normaal dat je zoveel overwerkt? Onderaan deze pagina vind je een link naar de Fair Practice Quickscan waarmee je kunt kijken hoe ver je zelf al bent.

Kijk kritisch naar het resultaat

Je krijgt een baan of een opdracht. Denk niet alleen aan de financiële opbrengsten maar kijk ook naar andere dingen zoals jouw persoonlijke ontwikkelingen, het creëren van naamsbekendheid of een netwerk, je artistieke ontwikkeling en dergelijke.

Soms krijg je wat minder betaald maar haal je je winst uit dit soort secundaire beloningen. Omgekeerd kan het ook zo zijn dat je veel geld krijgt voor werk dat je eigenlijk niet leuk vindt of dat weinig oplevert op andere vlakken.

Blijf voor jezelf kritisch bepalen waarom je werk of een opdracht aanneemt en zorg dat je balans houdt in wat je investeert (bijvoorbeeld tijd en energie) en wat het je oplevert (bijvoorbeeld geld, een netwerk, plezier of exposure). Wat voor jou belangrijk is kan natuurlijk veranderen gedurende je loopbaan.

Weet wat je waard bent

Het is belangrijk dat je inzicht hebt in wat je kunt en wat de vergoeding is die daar redelijk gezien tegenover zou mogen staan. Dat is niet altijd even makkelijk, zeker niet wanneer je in het begin van jouw carrière staat of wanneer je iets maakt dat nog nooit gedaan is. Laat je daarom goed voorlichten want er zijn vaak wel vergelijkbare situaties.

Je kunt kijken bij één van de vele beroepsverenigingen of brancheorganisaties of je kunt eens rondvragen in jouw netwerk bij andere zzp-ers of collega’s. Wanneer je jezelf erin verdiept hebt is het ook gemakkelijker om jouw uurloon of gewenste salaris te verdedigen.

Arbeidsmarktagenda voor culturele en creatieve sector

In Nederland bestaat de Vereniging voor Kunst, Cultuur en Erfgoed met de naam Kunsten ’92. Zij zijn de belangenorganisatie van het hele kunst-, cultuur- en erfgoedveld. Per sector zijn er nog specifieke belangbehartigers en brancheorganisaties, die op hun beurt aangesloten zijn bij Kunsten ’92. Vanuit de gezamenlijke stem wil Kunsten ’92 het maatschappelijke en politieke klimaat voor kunst en cultuur in Nederland versterken. Daarvoor is een in 2018 een Arbeidsmarktagenda voor de culturele en creatieve sector opgesteld waaruit de Fair Practice Code is voortgekomen.

Meldpunt Unfair Practice

Ondanks dat iedereen natuurlijk zijn best doet, komt het weleens voor dat het niet helemaal goed gaat. Dan zijn er bijvoorbeeld arbeidsvoorwaarden die in strijd zijn met de wet, zoals vergoedingen onder het minimumloon. Als je in de culturele- of creatieve sector werkt en je komt voorbeelden van het zogeheten ‘unfair practice’ tegen, dan kan je hier melding van maken.

De Kunstenbond heeft een meldpunt in het leven geroepen waar je het voorbeeld kunt deponeren. Gezamenlijk worden problemen in de sector aangepakt. Ga via deze link direct naar het meldpunt.

Quickscan Fair Practice Code

De Fair Practice Code heeft een handige tool waarmee je voor jezelf kunt bekijken of je de Fair Practice Code begrijpt en in hoeverre je er al naar handelt. Dat kan vanuit verschillende rollen omdat je soms een opdrachtgever bent, soms een maker en soms een werkgever. De quickscan bestaat uit 10 vragen en er worden links gegeven naar voorbeelden en meer informatie. Je kunt hier doorklikken naar de juiste pagina.

Videocollege Cultuur+Ondernemen

Cultuur+Ondernemen heeft voor het ontwikkelprogramma Slagkracht een videocollege opgenomen over dit onderwerp: 'Codes in de praktijk'. Bekijk hem hieronder en leer meer over het belang van Fair Practice Code, Governance Code Cultuur en Code Diversiteit & Inclusie, de doelen van deze codes en hoe je ze kunt toepassen.

Disclaimer

Bij het schrijven van dit artikel hebben we heel veel gehad aan de informatie die te vinden is op de website beroepkunstenaar.nl en de website van Kunsten ’92.

Mocht je vanuit jouw expertise zelf over kennis beschikken die bij dit onderwerp zou passen, of zie je mogelijkheden tot de verbetering van deze tekst, dan zien we jouw bericht graag tegemoet via info@cultuuracademy.nl.