De cultuursector staat voor de uitdaging om de overstap naar hernieuwbare energie te maken en tegelijkertijd de stijgende kosten van elektriciteit en gas te beheersen. Door bewuster om te gaan met energie, kun je niet alleen je ecologische voetafdruk verkleinen, maar ook kosten besparen. In dit artikel bespreken we drie belangrijke stappen om efficiënter en duurzamer met energie om te gaan.
Wet- en regelgeving
Als culturele organisatie of evenementenorganisator moet je rekening houden met regels over energieverbruik. Zo is er de Energiebesparingsplicht, die organisaties verplicht om energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder uit te voeren. De Erkende Maatregelenlijst (EML) biedt hierbij een overzicht van dergelijke maatregelen. Daarnaast werken regio's samen aan de Regionale Energiestrategie (RES) om de overgang naar duurzame energie te faciliteren. In de regio Arnhem-Nijmegen wordt dit gecoördineerd door de Groene Metropoolregio. Dit houdt in dat zij met gemeenten, ondernemers en andere partijen werken aan een duurzamer energiegebruik. Voor de culturele sector en evenementen betekent dit bijvoorbeeld initiatieven voor groene stroom, batterijsystemen en energiezuinige verlichting.
📖 Leestip: In het artikel Duurzame concerten en festivals? Het kan, maar er moet nog veel gebeuren op ´Vanaf Hier´ bespreekt Hidde Middelweerd de huidige (2023) inspanningen en uitdagingen op het gebied van duurzaamheid binnen de evenementensector.
Energieverbruik monitoren
Het monitoren van energieverbruik is een cruciale stap naar verduurzaming. Door inzicht te krijgen in het huidige verbruik kunnen inefficiënties worden opgespoord en gerichte maatregelen worden genomen. Slimme meters en energiebeheersystemen (EMS) zijn hierbij waardevolle tools. Het Regionaal Expertiseteam Energie van de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen (REE) ondersteunt ondernemers in de regio Arnhem-Nijmegen bij het implementeren van dergelijke systemen.
ℹ️ Definitie: Een energiemanagementsysteem (EMS) is een combinatie van hardware en software. Hiermee wordt het energieverbruik van een gebouw, industriële installatie of huishouden gemeten, geanalyseerd en geoptimaliseerd. Zo gebruikt het Concertgebouw in Amsterdam bijvoorbeeld een EMS om inzicht te krijgen in het energieverbruik van hun zalen, klimaatinstallaties en verlichting.
De Trias Energetica
De Trias Energetica is een driestappenstrategie die kan worden gebruikt als een methode om energieverbruik te minimaliseren en tegelijkertijd zoveel mogelijk gebruik te maken van hernieuwbare bronnen. Dit principe wordt breed toegepast in de bouw- en energiesector, maar ook in de culturele sector kan het helpen om energiezuinige en duurzame keuzes te maken.
De kern van de Trias Energetica bestaat uit drie opbouwende stappen:
- Beperk het energieverbruik door verspilling tegen te gaan.
- Gebruik zoveel mogelijk duurzame energie zoals zonne- en windenergie.
- Gebruik fossiele energie zo efficiënt mogelijk als aanvulling op hernieuwbare bronnen.
1. Minder energie gebruiken
Energiebesparing begint met slimme keuzes over wanneer en hoe energie wordt gebruikt. Ruimtes hoeven alleen verwarmd of verlicht te worden als ze daadwerkelijk in gebruik zijn. Goede isolatie en efficiënte klimaatbeheersing beperken warmteverlies in theaters en musea. Het uitschakelen van geluids- en lichtinstallaties wanneer ze niet nodig zijn, verlaagt het verbruik aanzienlijk. Festivals en evenementen kunnen energiepieken spreiden door opbouwmomenten en intensieve lichtshows strategisch te plannen.
2. Overstappen op duurzame energie
De volgende stap is overstappen op hernieuwbare energiebronnen. Culturele instellingen kunnen zonnepanelen plaatsen of deelnemen aan een collectieve inkoop van groene stroom. Windenergie kan een optie zijn, vooral als onderdeel van een energiecollectief. Voor festivals is biogas een duurzaam alternatief voor dieselaggregaten en wordt al succesvol toegepast bij evenementen als DGTL en Lowlands. Hoewel de initiële investering hoog kan zijn, levert het op lange termijn kostenbesparingen en een schonere sector op.
💡 Tip: Maatschappelijke organisaties in de zorg, welzijn, cultuur, sport en onderwijs kunnen subsidie aanvragen bij de gemeente Nijmegen voor advies over energiebesparende en duurzaamheidsmaatregelen. Lees hier meer!
3. Efficiënt energiegebruik
De energie die nog nodig is, moet zo slim mogelijk worden gebruikt. LED-verlichting en energiezuinige apparatuur helpen het verbruik te minimaliseren. Bewegingssensoren en timers zorgen ervoor dat verlichting en verwarming alleen aan staan wanneer dat nodig is. Voor festivals en poppodia kunnen batterijsystemen pieken in stroomverbruik opvangen en hoge kosten voorkomen. Slim energiebeheer bespaart niet alleen kosten, maar maakt de culturele sector ook duurzamer.
Duurzamere stroomvoorziening op evenementen: Arnhem Electricity Week 2025
In de evenementensector zijn veel partijen al volop bezig met allerlei aspecten van duurzaamheid, onder andere aan de hand van de landelijke DuurzaamheidsLadder Evenementen (DLE). Daarin is uiteraard ook aandacht voor het verbruik van energie op evenementen. In dit artikel gaat het over duurzaamheid op het gebied van stroomvoorziening. We hebben ons laten inspireren tijdens een bijeenkomst van de gemeente Arnhem en Connectr tijdens de Arnhem Electricity Week in mei 2025.